Astronomi Sözcüğünün Kökeni Nedir

Türk dili bünyesinde pek çok alıntı kelimeyi bulundurmaktadır. Bunlar özellikle Arap ve Fars dillerindendir. Bilim ve tekniğe ait olan alıntı sözcüler ise genellikle Batı dillerindendir. Bunun nedeni bilim ve tekniğin kendine daha çok Batıda gelişme alanı bulmasıyla ilgilidir. Yeni bir teknolojik, bilimsel gelişmeye veya bunların yarattığı ürüne isim verilirken ise büyük ölçüde Latince’den faydalanılır. Latince aslında ölü dillerden biridir. Fakat sözcük türetmek için kimse tarafından konuşulmayan ancak İngilizce, Fransızca gibi pek çok dilin atası olan bu dile başvurulur.

Astronomi Sözcüğünün Kökeni

Türkçe ‘de astronomi kelimesini ilk olarak 1934 yılında görüyoruz. Fen Fakültesi bahçesine yapılacak olan bir rasathane anlatılırken bu sözcük kullanılmıştır. Bu Türk dilince tarih içinde gördüğümüz ilk yazılı belge olmakla birlikte kelimenin daha önce günlük dil içinde kullanılabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.

Astronomi kelimesi Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlüğünde ‘Gök bilimi’ olarak açıklanmıştır. Köken olarak ise Fransızca gösterilmektedir. Fransızca ‘astronomie’ sözcüğünden Türkçe’ye alıntılanmıştır. Fakat kelime, Fransızca’ya da Eski Yunanca’dan geçmiştir. Eski Yunanca’da ‘αστρονομία’ astronomia olan kelime Fransızca sözcükle aynı anlamda olup ”yıldızların düzenini inceleyen bilim” manasını taşımaktadır. Kelime astro+nomi sözcüklerinin birleşmesinden oluşmaktadır. Astro sözcüğü Yunanca ”yıldız” anlamına gelmektedir. Nomi ise yine Yunanca’da ”kural, kanun” anlamına gelen ”namos” sözcüğünden türetilmiştir. Dolayısıyla -nomi belli bir alana ait kanun ve kuralların toplamı anlamına gelmektedir ve bir son ektir. Pek çok sözcükte bu son ek ile karşılaşmaktayız.

Astronomi Sözcüğü Ne Anlama Gelir?

İlk çağlardan günümüze kadar insanlar için gökyüzündeki cisimler oldukça ilgi çekici olmuşlardır. Pek çok kavim bu gök cisimlerine ve özellikle daha çok gördükleri yıldızlara birtakım ilahi özellikler atfetmişler, onlara tanrı gözüyle bakmışlar, onlar için adaklar adamışlardır. İlk çağlarda böyle kutsal bir konumda olan yıldızlar ilerleyen zaman ve teknoloji ile birlikte daha bütüncül ve daha bilimsel olarak incelenme imkânı bulabilmiştir. Böylece gök cisimlerine bakış da değişmiştir. Başlangıçta yıldızların düzenine ait kurallar bütünü olan, yıldızları inceleyen astronomi zamanla yıldızlar dışına çıkarak gök bilimi anlamına gelerek bir anlam genişlemesine uğramıştır. Dolayısıyla gök cisimlerinin tamamının hareketlerini, konumlarını, durumlarını, kökenlerini inceleyen bir bilim dalı haline gelmiştir.